Genel olarak,

Kadının soyadı konusu, ülkemizde yıllardır hukuki tartışmalara ve yargı içtihatlarına konu olmuştur. Bilindiği üzere Türk hukukunda kadın, Medeni Kanun gereği, evlenmekle kocasının soyadını alır. Peki; evli kadın, evlilik süreci içinde bekarlık soyadını kullanabilir mi? Bu yazımızda temel olarak bu sorunun cevabına yer verecek ve evli kadının bekarlık soyadı konusunu ele alacağız.

Evli kadın, eşinin soyadı önünde kendi bekarlık soyadını kullanma hakkına sahiptir.

Her ne kadar kadının, evlenmekle kocasının soyadını alacağı temel bir hukuk kuralı ise de; kadın, evlendikten sonra eşinin soyadı önünde kendi bekarlık soyadını da kullanabilir. Evli kadının bekarlık soyadı, evlenmekle edindiği aile soyadı önünde yer alacaktır. Bunun için kadının dava açmasına gerek yoktur. Bu hakkını kullanmak isteyen kadın, evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yazılı başvuru yapmalıdır. 

Evli kadının bekarlık soyadı, kadın tarafından, evlilik birliği içerisinde tek başına kullanılabilir mi?

Kadının, bekarlık soyadını, evlenmekle birlikte eşten alınan soyadı önünde kullanılabileceğini belirttik. Ancak; evli kadının bekarlık soyadı, kadın tarafından evlilik birliği içerisinde tek başına kullanılabilecek midir? Bu soruya vereceğimiz yanıt, kesin ve net bir ‘’evet’’ tir. Evli kadın, eşinin soyadını kullanmadan, yalnızca bekarlık soyadını evlilik birliği içinde tek başına kullanabilir. Ancak bunun için kadının, birtakım hukuki süreçleri usulüne uygun bir şekilde yürütmesi zorunludur.

Evli kadın, evlilik birliği içerisinde de, kocasının soyadını kullanmadan, yalnızca bekarlık soyadını kullanma hakkına sahiptir. Evli kadının bekarlık soyadı kullanımı konusundaki talebi için dava açması gerekir.

Evli kadının, evlilik birliği içerisinde de yalnızca bekarlık soyadını kullanabilmesi için dava açması gerekir. Davanın, bu alanda uzman avukatlar aracılığıyla takip edilmesi, kişilerin hak kaybına uğramaması ve sürecin sağlıklı takibi açısından önem taşımaktadır.

Evli kadının bekarlık soyadı kullanımı talebiyle açtığı dava hangi mahkemede görülür?

Kadının, evlilik birliği içerisinde, yalnızca bekarlık soyadını kullanması için açtığı davaya bakmakla görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir.

Evli kadının bekarlık soyadı konusunda açtığı davanın kabulü için kocasının rızası gerekir mi?

Kadının, evlilik birliği içinde yalnızca bekarlık soyadını kullanması için açtığı davanın kabul edilebilmesi için; kocanın bu talebe izin vermesi ve/veya onay vermesi şeklinde bir rıza göstermesi gerekmez.

Evli kadının bekarlık soyadı, kişilik ve kimliğinin en temel unsuru olup, devredilmez, vazgeçilmez ve feragat edilemez nitelikteki şahsa sıkı surette bağlı haktır.

En temelde soyadı, makalemizin konusu özelinde de evli kadının bekarlık soyadı, kişilik hakkının koruyucu kapsamı içerisindedir.

Evli kadının, evlilik birliği içerisinde yalnızca bekarlık soyadını kullanması, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası mevzuatın bir gereğidir. 

Mesleki ve sosyal hayatında bekarlık soyadıyla tanınıp, bu kimliği üzerinden yaşamını sürdüren kadının, evlendikten sonra da bekarlık soyadını kullanabilmesi, tarafı olduğumuz aşağıdaki uluslararası sözleşmelerin bir gereğidir.

1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi– Özel hayatın ve aile hayatının korunması (Md. 8)
2. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Tasfiye Edilmesine Dair Sözleşme (CEDAW)

• Taraf devletler, kadın ve erkeklere eşit haklar sağlamakla yükümlüdür.

Sözleşme;

‘’ İnsan Haklarına dair Uluslararası Sözleşmelere Taraf olan Devletlerin, erkeklere ve kadınlara ekonomik, sosyal, kültürel, kişisel ve siyasal haklardan yararlanmaları konusunda eşit haklar sağlama yükümlülüğü altında bulunduğunu kaydederek,’’

İfadeleriyle, taraf devletleri, kadın-erkek fırsat eşitliğini sağlama konusunda yükümlü kılmıştır. 

Türkiye bu sözleşmeye taraftır. Sözleşme, 20.12.1985’te onaylanmıştır.

• Kadına karşı her türden ayrımcılık yasaktır.

Evli kadının bekarlık soyadı konusundaki talebi, eşitlik ilkesinin de bir gereğidir.

‘’ kadın ve erkek eşitliğine dayanan insan haklarının ve temel özgürlüklerin, medeni durumları ne olursa olsun kadınlara tanınmasını, kadınların bu haklardan yararlanmalarını veya kullanmalarını engelleme veya hükümsüz kılma amacını taşıyan veya bu sonucu doğuran cinsiyete dayalı herhangi bir ayrım, dışlama veya kısıtlama anlamına gelir.’’

Evli kadının bekarlık soyadı kullanımı konusundaki talebi, cinsiyet ayrımcılığı yasağı ve Anayasal eşitlik ilkesinin bir gereğidir.

• Soyadı konusunda, karı ve koca aynı kişisel haklara sahiptir.

Sözleşmenin 16. maddesi:

“Taraf Devletler evlilik ve aile ilişkileri ile ilgili bütün konularda kadınlara karşı ayrımcılığı tasfiye etmek için gerekli her türlü tedbiri alır ve özellikle erkeklerle kadınların eşitliğini öngören aşağıdaki hakları tanır:

g) SOYADI, meslek ve iş seçme hakları da dahil, karı ve koca olarak aynı kişisel haklara sahip olma;”

Sözleşmelerin Türkçe metinleri, Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü’nün, internet sitesinden erişilebilir.

Evli kadının bekarlık soyadı kullanımı konusundaki talebi, iç hukukumuzun da bir gereğidir.

Yukarıda yer verdiğimiz uluslararası mevzuat yanında, evli kadının bekarlık soyadı konusundaki talebi, iç hukukumuzun da temel gereğidir.

a. Anayasa madde 17: Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkı

“Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.”

b. Anayasa madde 10/2: Eşitlik ilkesi

‘’Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür.’’

Evli kadının bekarlık soyadı, kadının, doğduğu günden itibaren taşıdığı ve mesleki ve sosyal yaşam ortamında tanınırlık kazandığı; kişiliğinin ve bu minvalde maddi-manevi varlığının en temel unsurudur. Evli kadının bekarlık soyadı kullanımı konusundaki talebinin karşılanması, kadın erkek eşitliğinin hayata geçirilmesi noktasında da ciddi önem taşımaktadır.

Sonuç,

Kadın, evlendikten sonra, bekarlık soyadını, evlendiği kişinin soyadı önünde kullanabilir. Bunun için dava açmasına gerek yoktur. Gerekli başvurunun yapılması ve yazılı talepte bulunmak yeterlidir. Ancak; kadın, evlilik birliği içinde yalnızca bekarlık soyadını kullanmak isterse, bunun için dava açması gerekir.

Prime Legal Partners; evli kadının bekarlık soyadı kullanımı konusundaki talebi için açılacak dava konusunda deneyimli ve etkin ekibiyle hukuki hizmet vermektedir.